Klimaatcoalitie wil lokaal energieplan

Het gemeentebestuur van Stichtse Vecht zit er sinds de verkiezingen van maart 2022 nu bijna een jaar. De Klimaatcoalitie Stichtse Vecht gaat ervan uit dat het eerste jaar gebruikt is voor een grondige verkenning van de impact van de klimaatcrisis op onze lokale situatie en dat nu in het begin van het tweede jaar een concrete aanpak komt. In een open brief heeft de Klimaatcoalitie een aantal belangrijke aanbevelingen gedaan die de gemeente rechtstreeks kan opnemen in een lokaal energieplan.

Randvoorwaarden

De gemeente is al in 2020 akkoord gegaan met de Regionale Energie Strategie (RES). Daarin belooft de gemeente maatregelen te nemen voor energiebesparing en het opwekken van duurzame elektriciteit. Om een helder, meetbaar, ondubbelzinnig en haalbaar beleid te kunnen maken, moet de gemeente weten hoeveel energie er nu verbruikt wordt en welk deel daarvan al duurzaam is. Op dit moment is daar nog (steeds) geen goed monitoringsysteem voor. Vandaar dat de Klimaatcoalitie pleit voor een energie-audit en nulmetingen voor woningen en bedrijven.

Ambities

Om van woorden naar daden te komen, moet je harde cijfers als ambitie neerzetten. Mede op basis van de energie-analyse uit de RES pleit de Klimaatcoalitie voor een jaarlijkse besparing op warmte van 7%. Verder dienen er snel minstens 3 proefprojecten te komen met warmtenetten. Water uit het Amsterdam-Rijnkanaal kan als bron dienen.

In 2023 moet het lukken om op zeker 70 grote (stal)daken zonnepanelen te leggen en moet het mogelijk worden om minstens 25 ha zonnevelden te realiseren. Een groot risico is dat de provincie of het Rijk de plaatsing van windturbines opdringt. Beter is om zelf de regie houden. De plaatsing van grote windmolens langs de A2 en in de directe nabijheid van reeds aanwezige industrieterreinen dient dan ook worden onderzocht.

Energieplan Stichtse Vecht

Volgens de Klimaatcoalitie is een aanpak mogelijk die verschillende doelen aanpakt. Inwoners in slecht geïsoleerde huizen zijn gebaat bij energiebesparing, agrariërs kunnen wellicht verdiensten halen uit het opwekken van energie en lokale bedrijven kunnen een deel van hun omzet halen uit de klimaatmaatregelen. Dit kan allemaal een plek krijgen in het Energieplan Stichtse Vecht. De open brief is hieronder te lezen en is aan de gemeente gestuurd als inbreng voor de Klimaattafel op 2 februari. Naar verwachting stelt de gemeenteraad in maart 2023 het beleid vast.

KlimaatDebat Stichtse Vecht met inwoners en lijsttrekkers

Tijdens het KlimaatDebat (voor de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2022) in bibliotheek Maarssenbroek waren 10 partijen aanwezig: CDA, ChristenUnie-SGP, D66, GroenLinks, Lokaal Liberaal, PvdA, PVV, Samen Stichtse Vecht, Streekbelangen en VVD. Door of namens de inwoners werden 10 stellingen ingebracht en bediscussieerd. Opvallend was dat in sommige gevallen de inwoners verdergaande maatregelen willen treffen dan de politieke partijen.

De Klimaatcoalitie Stichtse Vecht is blij verrast met het toetreden van Streekbelangen als achtste politieke partij tot het KlimaatOverleg Politieke Partijen (KOPP). Dit geeft hoop en schept verwachtingen voor de nieuwe raadsperiode.

Kijk debat terug op: YouTube kanaal van onze partner Duurzame Vecht.

Politiek Stichtse Vecht wil meer inbreng inwoners bij energietransitie

De Klimaatcoalitie Stichtse Vecht heeft 12 klimaatstellingen voorgelegd aan de 12 politieke partijen die meedoen aan de verkiezingen. Elf partijen hebben hun standpunten gegeven. De meeste eensgezindheid is er bij de stelling dat inwoners meer te vertellen moeten krijgen bij de energietransitie. Ook zijn 7 partijen van mening dat de gemeente meer moet doen. De motivatie verschilt wel: sommige partijen voelen een eigen verantwoordelijkheid voor komende generaties, bij anderen is het de druk van hogere overheden waar gehoor aan gegeven moet worden. Op maandag 14 maart om 20 uur gaan de lijsttrekkers met inwoners hierover in debat. Dat zal gebeuren in de bibliotheek van Maarssenbroek. Aanmelden kan via www.klimaatcoalitiestichtsevecht.nl.

Zonnevelden en wind

ChristenUnie-SGP, D66, GroenLinks en PvdA geven steun aan zonnevelden, Het Vechts Verbond, PVV en Samen Stichtse Vecht zien er weinig in. De rest zit daar tussen. Kort samengevat: zonnevelden worden niet omarmd, maar ook niet uitgesloten. Diverse partijen merken op dat zon-op-dak niet voldoende is en zeker als windturbines worden uitgesloten, zonnevelden wel moeten. Mits goed ingepast en niet schadelijk voor flora en fauna.

Zeven partijen willen absoluut geen grote windturbines binnen de gemeentegrenzen. Alleen ChristenUnie-SGP, GroenLinks en PvdA zien een kleine kans. Meer steun is er voor kleine windmolens.

Warmte

In de toelichting geven ChristenUnie-SGP, GroenLinks, PvdA, Streekbelangen en VVD aan dat we voor warmte minder afhankelijk moeten worden van fossiele brandstoffen van ver weg, zoals Russisch gas. Discussiepunt is wel hoe we dan de lokale warmte moeten realiseren. In ieder geval is energiebesparing van groot belang. De duurzaamste energie is immers de energie die je niet hoeft op te wekken.

Tevreden

De opstellers van de klimaatstellingen zijn zeer tevreden: “De politieke partijen in Stichtse Vecht zijn doordrongen van de ernst van de klimaatverandering. Mooi is dat 11 partijen hun standpunten met de klimaatcoalitie gedeeld hebben. Uiteraard zijn er verschillen. En dat is goed, want de kiezer moet ook iets te kiezen hebben.”

Per partij de reactie op de klimaatstellingen:

• CDA
• ChristenUnie-SGP
• D66
• GroenLinks
• HetVechtseVerbond
• LokaalLiberaal
• PvdA
• PVV
• SamenStichtseVecht
• Streekbelangen
• VVD

Klimaatcoalitie Stichtse Vecht heeft een Klimaatoverleg Politieke Partijen (KOPP) ingesteld voor politieke partijen die zich in het doel van de Klimaatcoalitie herkennen. Voor de startbijeenkomst op 22 februari hebben 7 politieke partijen zich gemeld: CDA, ChristenUnie-SGP, D66, GroenLinks, PvdA, Samen Stichtse Vecht en VVD. De interactie tussen de politici en de partners van de Klimaatcoalitie leverde een constructieve dialoog op. Benoemd is dat de klimaatdiscussie in de gemeenteraad niet langer over details mag gaan, maar dat de KOPP-partijen elkaar blijven steunen op grote lijnen om stappen voorwaarts te zetten.

CDA: De tijd van vertragen en wegkijken is voorbij, want ook in Stichtse Vecht moeten we aan de bak. Daarom sluiten wij graag aan bij deze samenwerking.

ChristenUnie-SGP: Alle middelen die kunnen bijdragen aan het vrijwillig bereiken van deze doelen moeten worden onderzocht en aangewend.

D66: Energietransitie is een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Wij ondersteunen lokale initiatieven die duurzaamheidsmaatregelen in onze gemeente een boost geven.

Gesproken is over de vele uitdagingen die de gemeente aan moet pakken in het kader van de klimaatcrisis. Hoopgevend is dat de meeste deelnemers er van overtuigd zijn dat de gemeente meer moet en kan doen dan in de afgelopen raadsperiode. Gesproken is over uitvoeringsprogramma duurzaamheid, energie-armoede, vervolgstap in de regionale energiestrategie, laadpalen, zonneveldenbeleid, duurzame mobiliteit en de warmtetransitie. Daarnaast ziet een ieder de noodzaak om onze inwoners goed te informeren, er vroegtijdig bij te betrekken en volledige duidelijkheid te geven.

GroenLinks: duurzame innovatie en groen ondernemerschap.

PvdA: Wij willen dat we niet langer treuzelen maar ook zorgen dat iedereen kan meedoen met een duurzamer Stichtse Vecht.

Samen Stichtse Vecht: We maken bewoners enthousiast om lokale energie coöperaties te vormen en geven als gemeente zelf het goede voorbeeld.

VVD: Stichtse Vecht moet verduurzamen. Hiervoor zijn flinke veranderingen nodig die om verstandige keuzes en draagvlak vragen, maar wel op een betaalbare manier voor gezinnen en ondernemers.

De Klimaatcoalitie Stichtse Vecht concludeert dat de gemeente Stichtse Vecht nu nog niet meteen koploper is met duurzaamheidsmaatregelen. Er is nog veel te doen. Zo is er op 14 maart het Klimaatdebat Stichtse Vecht tussen inwoners en lijsttrekkers in de bibliotheek van Maarssenbroek, waarbij uiteraard ook politieke partijen die (nog) niet de doelen van Klimaatcoalitie onderschrijven van harte welkom zijn.

Op weg naar de gemeenteraadsverkiezingen van 16 maart 2022 vond er een windmolendebat plaats in Utrecht Overvecht. Zoals bekend overweegt Utrecht weer om windturbines in Lage Weide te plaatsen. Die zullen ook in Stichtse Vecht zichtbaar zijn. Aan de meer dan 100 aanwezigen vertelde onder andere de voorzitter van De Buren van Lage Weide over de nadelen van windturbines. De voordelen werden belicht door de energiecoöperatie Rijne Energie. Beide beriepen zich selectief op wetenschappelijke bronnen.

Helaas kwam de echte vraag nauwelijks aan bod: hoe voorkomen we met z’n allen dat de opwarming van de aarde beperkt blijft tot 1,5 graad. Najaar 2021 werd tijdens de klimaattop van de verenigde Naties in Glasgow bevestigd dat een opwarming van 2 graden een grote kans geeft op onomkeerbare gevolgen. Denk daarbij aan het smelten van enorme massa’s ijs op Groenland, het wegvallen van de warme Golfstroom en het ontdooien van de permafrost in Siberië. Allemaal zaken die grote invloed kunnen hebben op ons land.

Bij zulke grote gevolgen zou je kunnen denken dat een paar windturbines bij ons niet uitmaken. Maar juist bij grote problemen (“uitdagingen”) moet je het hebben van “alle kleine beetjes helpen”. En inderdaad: windturbines zijn niet mooi. Maar dat is een A2 ook niet. En nog minder mooi is als we aan onze (klein)kinderen nog maar een half Nederland over laten, omdat de rest onder water staat.

De commissievergadering Fysiek Domein van begin december 2021 sprak over duurzame elektriciteitsopwekking met zon en over een plan om Stichtse Vecht gasloos te maken. Volgens de initiatiefnemers van de Klimaatcoalitie Stichtse Vecht, tevens insprekers bij die vergadering, verwachten de inwoners meer van de gemeente. Zij willen graag meedenken en vooral meedoen.

‘Het werd daar duidelijk dat nog niet alle kennis en ervaring uit de samenleving wordt benut’, zegt woordvoerder en milieukundige Cock van der Kaaij van het nieuwe samenwerkingsverband. ‘Het is nodig dat er meer helderheid komt zodat inwoners weten waar ze aan toe zijn.’

Aan de slag

Steeds meer mensen maken zich zorgen over de klimaatverandering. De gevolgen zijn voor iedereen zichtbaar: hittegolven, extreme regenval, droogte en ook in ons eigen land overstromingen in Limburg. Voorzitter Norbert van den Eijnden van de Stichting Duurzame Vecht ziet ook de urgentie: ‘Onze vrijwillige energie-ambassadeurs adviseren inwoners met het isoleren van hun huis, het nemen van een warmtepomp om nu al (grotendeels) van het gas af gaan. Terugverdientijd is vaak minder dan acht jaar. Het is echter wel nodig dat de gemeente hierbij helpt, met name met praktische informatie. Er moet duidelijkheid komen over wanneer bepaalde wijken gasvrij worden.’ Inwoners van Stichtse Vecht kunnen via duurzamevecht.nl een gratis energie-adviesgesprek aanvragen.

Doel klimaatcoalitie

Op dit moment verbruiken de inwoners van Stichtse Vecht samen zo’n 1800 GWh (GigaWattuur) per jaar. Daarvan is 200 GWh voor stroom, 500 GWh voor warmte en 1100 GWh voor lokaal verkeer en vervoer. Het doel van de Klimaatcoalitie Stichtse Vecht is om deze 1800 GWh zover mogelijk omlaag te krijgen, of te vervangen door fossielvrije opwekking. Voorzitter Guus Ydema van de energiecoöperatie 2030.nu ziet kansen: ‘Er blijft energie nodig, ook als we veel besparen. De vraag naar elektrische energie zal toenemen, voor apparaten in huis, de warmtepomp en de elektrische auto. We kunnen die energie lokaal opwekken. Nu hebben we de kans om daar zelf eigenaar van te worden zoals al is gebeurd in ons staldakproject polder Nyenrode. We krijgen zelf zo ook meer grip op de prijs. In al onze projecten letten we uiteraard goed op onze historische gebouwen en de fraaie natuur.’

Zowel het college als de gemeenteraad van Stichtse Vecht hebben ingestemd met de Regionale Energiestrategie (RES). Samen met 15 andere gemeenten, de provincie en de waterschappen moeten de gevolgen van de klimaatverandering beperkt worden. Stichting Duurzame Vecht en energiecoöperatie 2030.nu staan nu aan de wieg van de Klimaatcoalitie. Uiteraard is het de bedoeling dat de coalitie groter en breder wordt. Andere maatschappelijke organisaties, overheden, bedrijven en inwoners zijn van harte welkom om zich aan te sluiten.